Tag: Wierzbnik

2024-01-18

Zgoda króla to był dopiero początek

16 stycznia 1624 roku król Zygmunt III z dynastii Wazów wydał dokument zezwalający na założenie miasta Wierzbnik przez opata świętokrzyskich benedyktynów Bogusława Radoszewskiego. Zakon utarł nosa swoim cysterskim konkurentom, którzy zarzucali mu bezprawne przejęcie terenów pod przyszłe osadnictwo. Ale i tak miasto powstało dopiero 33 lata później. A sprzyjające warunki stworzyło ku temu wcześniejsze nielegalne działanie pewnej wdowy. Zapraszamy do lektury intrygującej historii narodzin naszego miasta, przygotowanej przez Pawła Kołodziejskiego, dyrektora Muzeum Przyrody i Techniki w Starachowicach.   

2024-01-18

Na urodzinach miasta

We wtorek 16 stycznia 2024 roku minęło dokładnie 400 lat od momentu sporządzenia królewskiego  dokumentu zezwalającego na założenie miasta Wierzbnik - protoplasty dzisiejszych Starachowic. Współcześni mieszkańcy uczcili ten jubileusz wydarzeniami, które wypełniły cały dzień.  

2023-10-27

Zgładzono tysiące istnień

27 października 1942 roku niemieccy okupanci dokonali na rynku w Wierzbniku brutalnej selekcji około 5 tysięcy Żydów z tutejszego getta. 3 tysiące z nich zamordowali w obozie zagłady w Treblince, innych zabili na miejscu lub skierowali do niewolniczej pracy na terenie naszego miasta. Hołd ofiarom bezsensownej nienawiści oddano na spotkaniu pamięci zorganizowanym przez Muzeum Przyrody i Techniki w Starachowicach.      

2023-10-20

Zakazana miłość w przedwojennych Starachowicach

W ramach trwających obchodów 400- lecia początków Starachowic organizatorzy tego jubileuszu przygotowali dla nas oryginalną propozycję. Jej celem było przypomnienie wycinka dziejów naszego miasta związanych z mieszkającą tu do II wojny światowej żydowską społecznością. Zamierzenie przyniosło efekt w postaci ulicznego spektaklu o miłości Polki i Żyda, autorstwa pracowników Środowiskowego Domu Samopomocy i odegranego przez aktorów amatorów. Sztukę wystawiono na Rynku, który niegdyś był centrum dzielnicy judaistycznej w dawnym Wierzbniku, dziś osiedlu Starachowic.       

2023-07-14

Kamienna zatopiła nasze miasto

W 1903 roku teren dzisiejszych Starachowic zalały wody rzeki Kamiennej. Powódź miała tak katastrofalne rozmiary, że pisał o niej nawet "Tygodnik Ilustrowany", czyli wówczas jedna z najpopularniejszych gazet w Polsce. O tym dramatycznym wydarzeniu przypomniało Muzeum Przyrody i Techniki organizując spotkanie, w trakcie którego została zaprezentowana tablica informująca o sile wodnego żywiołu.  

2023-06-26

Powrót do bolesnej przeszłości    

Do Starachowic po raz kolejny przyjechał Howard Chandler, dawny żydowski mieszkaniec naszego miasta, któremu udało się przeżyć Holocaust. Towarzyszyło mu około 70 osób ze Stanów Zjednoczonych i Kanady, dla których ten ponad 90-letni mężczyzna był żywym świadkiem dramatu II wojny światowej. I cudu ocalałego życia.   

2023-05-21

Z pamiętnika pewnego księdza

Przybył ze Śląska, by objąć probostwo w Wierzbniku. Patriota o gorącym sercu, wielkich ideałach, ambitny i twardy - jak ziemia, z której się wywodzi. O kim mowa? O księdzu Dominiku Ściskale. 

2023-04-22

Tęsknimy za dworcem

Wierzbnik. Malutka mieścina na wygwizdowie. Idealne miejsce, żeby zapaść się pod ziemię, zniknąć... Najlepiej na dworcu. Tym samym, który natychmiast rozpoznaliście.

2023-04-18

W kolejce po...

Dla starszych mieszkańców naszego miasta widok ze zdjęcia, to żadna nowość. Doskonale pamiętają czasy, gdy swoje trzeba było odstać. Ale i młodsi bezbłędnie rozpoznali ulicę, gdzie rzecz ta się dzieje. 

2023-04-02

Z życia wierzbnickiego burmistrza - Józef Jedynak

Oto Józef Jedynak - człowiek, który jedynie przez pół roku sprawował urząd burmistrza, ale coś mi mówiło, że drzemie w tej historii nieco więcej. I nie myliłam się. Nasz bohater to czar i wdzięk, który łamał serca dam, ale także wojskowa kariera. 

2023-04-01

Powróćmy do Laskowskich

W poprzednim numerze zajęliśmy się rodziną burmistrza Antoniego. Dwóch jego synów pozostawiło po sobie pewien niedosyt, co poruszyło żyłkę śledczą i stało się. Do szybszego zajęcia się sprawą sprowokowała mnie także pewna telefoniczna rozmowa. Do rzeczy jednak...

2023-03-25

Słówko o burmistrzach

Rządzili miastem w trudnych czasach, zmagali się z wieloma przeciwnościami, jedni sympatyczni, inni zaś apodyktyczni i obcesowi. O kim mowa? O burmistrzach dawnego Wierzbnika. Przywołajmy ich postacie, oddajmy głos, pokażmy tych i owych. Niech wyjdą z cienia. 

2023-01-08

Pamięci Arseniusza Kufalskiego

Bo skoro jego pomnik zostanie poddany renowacji, to może warto słów kilka poświęcić temu, kto pod nim spoczywa. Powrót do wspomnień z okresu II wojny światowej wcale nie należy do prostych, bowiem Ci, którzy pamiętają tragiczny czas muszą zmierzyć się kolejny raz z dramatem tamtych dni. My ruszamy w podróż, która nie jest ani łatwa, ani przyjemna, a w dodatku prowadzi szlakiem znanych nam miejsc. 

2022-11-29

To tylko dziecko...

To był wrzesień. Jeden z tych dziwnych, chłodnych już wieczorów, które niosą ze sobą obietnicę rychłych szronów. Mała dziewczynka pociągnęła nosem i wystawiła twarz do zachodzącego słońca, jesień musnęła ją jak wiatr rozpraszający słoneczne promienie i wypełniła szelestem liści niczym najpiękniejsza kołysanka. Przez chwilę było jej dobrze. Jak dawniej. Bez pośpiechu, strachu i cieni. Ale to tylko oka mgnienie...

2022-10-28

Tylko pamięć pokona śmierć

Polak i Żyd - pewnie nie raz się kłócili, często żyli jak pies z kotem, częściej jak bracia. Żyli w klimacie handlowych nawoływań, wśród tłumu przechodniów i sprzedawców niosących swój towar i głośnym krzykiem zachęcających do kupowania. Małe dzieci z piskiem krążące między nosiwodami, handlarki z koszami wypełnionymi macą i różnego rodzaju pieczywem, gwar rozmów... Być może był tłum przy rynkowej studni, albo kolejka do stojącej w rogu austerii. Kto wie, czy przyrynkowe uliczki nie korkowały się od korowodu wozów i dwukółek...

2022-10-24

Dni Pamięci w Starachowicach

W tym roku obchodzimy 80 rocznice zagłady getta w Starachowicach-Wierzbniku, to doskonałą okazja by kolejny raz posłuchać opowieści o świecie, który zniweczyła II wojna światowa.

2022-10-22

O Wierzbniku słów kilka

Albo zdecydowanie więcej, bo jak Krzysztof Gębura stanie przy mikrofonie to naprawdę ciężko mu przerwać. Z drugiej zaś strony nikt się nie ośmiela, bo opowieść płynie wartko i emocjonująco. O czym? A o Wierzbniku.

2022-10-10

Dzieci z Ukrainy poznają historię miasta

Wystartowały spacery edukacyjne organizowane przez Gminę Starachowice dla dzieci i młodzieży z Ukrainy. Pierwszy z nich miałam przyjemność poprowadzić. 

2022-07-07

Porozmawiajmy o Wierzbniku

Wierzbnik – najstarsza część Starachowic ma już prawie 400 lat! Starachowice przygotowują się do obchodów 400-lecia wydania przywileju lokacyjnego dla Wierzbnika, które wypada 16 stycznia 2024 r.

2022-07-07

Howard Chandler wrócił do Wierzbnika

Po trzech latach spowodowanych pandemią ocalały z Holocaustu żydowski, 94-letni mieszkaniec dawnego Wierzbnika, wrócił do miasta swojego dzieciństwa. Towarzyszyła mu rodzina oraz grupa kilkudziesięciu osób ze Stanów Zjednoczonych i Kanady.

2022-06-02

Nazywał się Becker

Kat Starachowic. Drżeli przed nim wszyscy, modlono się, by nie zwrócił uwagi, płacono kosztownościami z nadzieją, że złoto uchroni, a on...

2022-05-30

Wielkie święto Wierzbnika i Starachowic

Stworzenie "Słownika biograficznego Starachowiczan" i biografii miasta dla dzieci, inscenizacje teatralne ukazujące wydarzenia z przeszłości miasta, wystawy plenerowe, pikniki sportowe, gry terenowe, konkursy dla mieszkańców czy działanie rewitalizacyjne dotyczące starachowickiego Wierzbnika, placu Rynek czy dworca kolejowego to jedne z najważniejszych inicjatyw zaplanowanych przez władze miasta z okazji obchodów 400. rocznicy wydania przywileju lokacyjnego dla Wierzbnika.

2022-04-02

Zaniedbania wierzbnickiego magistratu

Czym żył Wierzbnik w latach 20 i 30? Ano tym, czym my dziś - afery i awantury. Lubiliśmy zaglądać burmistrzowi na podwórko, wytykać błędy, zaglądać do miejskiej kasy. Od jakiegoś czasu korciło mnie, żeby się temu przyjrzeć, a zatem...

2022-02-12

Tajemnicze cienie małego miasteczka

Dolinę Kamiennej otaczały Łysogóry, z ich stromych stoków spływały wodospady łez, powietrze tu było czyste i wilgotne. Kręta droga wiła się wzdłuż rzeki, prowadziła na niewielkie wzniesienie, z którego widać było popołudniowe dymy osady z jej starymi zagrodami i zapchlonymi psami...

2022-01-31

Tajemnicza dziewczyna z Kilińskiego

Ulica Kilińskiego tonęła w ciepłym popołudniowym świetle. Jesień 1942 roku była cudna, taka na przekór wojnie. Kolorowe liście szeleściły pod nogami, zachodzące powoli słońce lekko muskało dachy domów i zaglądało przez okna. Tu i ówdzie srebrzyste prześwity tworzyły delikatną mgłę. Przemykający ludzie nieśmiało wystawiali twarze ku niebu, prawie zapomnieli, jak piękne potrafią być pory roku. Jesień szczególnie, podczas wojny była odpowiednikiem ich życia... Krótka, jak ono, a jednocześnie pełna miłosnej przygody przyrody. Mnóstwo radosnej czerwieni i gasnących uroków...

2022-01-29

Z przymrużeniem oka

Odkrywając tajemnice Wierzbnika i Starachowic można natknąć się na perełki, które wywołują łzy wzruszenia, a czasem prowokują do uśmiechu. Dziś takie właśnie anegdotki z życia wzięte.

2022-01-23

O miejskich autobusach

Temat rzeka, prawda?

2022-01-22

80 lat temu na rynku powieszono Marysię

Obrazy widziane wokół najpierw paraliżują, potem znieczulają. Kiedyś nadejdzie moment, że zaczniemy traktować je jako coś niemal nierealnego. Tak właśnie jest dziś, z perspektywy wygodnego fotela 6 września 1942 roku jest niemal nierealny.

2022-01-12

Przywróćmy im twarze

Pisaliśmy o starachowickich dorożkach, podawaliśmy nawet cennik - taki połowiczny. Gdyby ktoś się uparł, mógłby nam wcale nie zechcieć uwierzyć, ze kiedyś tak się właśnie podróżowało.

2022-01-15

Pozostały po nich żółte karty zdjęć

Kiedyś przemierzali te same co my ulice, spieszyli z pracy do domu, zajmowali dziećmi, odpoczywali... 

2022-01-16

Dyliżans i pocztylion. Tak, to Wierzbnik właśnie

Dyliżans dotarł do serca miasta, spokojnie tocząc się po bruku. Mijał wozy gałganiarzy, przejechał obok poidła, z którego cztery dorożkarskie szkapy piły łapczywie, w końcu wturlał się w pocztową uliczkę. Konie pogalopowały alejką pośród promieni złocących kocie łby wierzbnickiego traktu...

2022-01-08

Rybna anegdotka w liście zaklęta

- Do Wielmożnego Pana Doktora, Wicestarosty w Wierzbniku. W związku z nadchodzącym Nowym Rokiem... - tak zaczynał się pewien list znaleziony w domu, którego już nie ma.

2022-01-09

Echa wierzbnickiej prasy

Ilu czytelników, tyle opinii o lokalnych mediach. Temu za dużo polityki, tamtemu za mało sportu, jeszcze inny chciałby więcej sensacji. - No nie dogodzisz - mówi moja redakcyjna koleżanka i pewnie racji trochę ma. Mnie pociesza myśl, że czytelnik niewiele się zmienił i redaktorzy dawnej wierzbnickiej gazety z podobnymi problemami się zmagali.

2022-01-05

Wiśta, wio! Starachowickie dorożki

Jednokonna dorożka z woźnicą znużonym i zagrzebanym w kożuch wlokła się ulicami. Deszcz mżył drobny, lecz gęsty i buda dorożki całkowicie była podniesiona, w środku ktoś klął cicho pod nosem. Na pogodę, ludzi i wszystko po kolei. Nowy Rok wpadł słabą pogodą i nic nie zapowiadało, by zima miała powrócić...

2022-07-13

Wojenne ścieżki Papiego

Tak się złożyło, że najbliższa data wydania "Zielonej" zbiegnie się z wyjątkową rocznicą. 77 lat temu w czwartek, 25 maja 1944 roku, doszło do zamachu na wierzbnickim rynku. Ale po kolei.

2022-07-13

Wierzbnik w klimacie jidysz

To był piękny, słoneczny dzień. W taki dzień mogą zdarzyć się tylko najpiękniejsze rzeczy, niestety nie tym razem. 27 października 1942 roku na wierzbnickim rynku dokonano selekcji, ktoś uznał, że ma prawo szafowania życiem i śmiercią. Wtedy też zapadał decyzja, kto przeżyje, a kto nie.

2022-07-13

Skąd te Trzy Krzyże?

Góra Miechowa, Góra Sławka, ale także Góra Trzech Krzyży. Trzy nazwy jednego miejsca, które dziś lokalizujemy w pobliżu wiaduktu przy ulicy Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Skąd taka rozbieżność.

2022-07-13

Przyrodnik też bohater

Już niedługo 77 rocznica śmierci Bolesława Papiego, traci życie na wierzbnickim rynku - 25 maja 1944, podczas zamachu na hitlerowskiego funkcjonariusza Erika Schitzu.

2022-07-13

Kręte drogi Wierzbnika

Wyłonił się kilka wieków temu, w okolicy pięknej i zielonej, w dolinie pracowitej rzeki, wśród lasów, skałek i podmokłych łąk - Wierzbnik... 12 chałup, drewniany kościółek i zalewany wodami Kamiennej - rynek.